Krystyna Kosiba: "Przyroda 100 lat temu"

Muzeum Ziemi Złotowskiej zaprasza na kolejny wykład towarzyszący wystawie "Drogi do Niepodległej na Krajnie Złotowskiej", eksponowanej z okazji 100-lecia Niepodległości Polski. Krystyna Kosiba opowie o przyrodzie 100 lat temu.

Wykład odbędzie się 8 stycznia o godzinie 13.00 w sali kinowej ZCAS w Złotowie. Wstęp wolny.

"Przyroda to całokształt rzeczy, zjawisk i czynników występujących we wszechświecie i tworzących ten wszechświat. To wszystko co nas otacza i co zostało stworzone siłami natury, w sposób naturalny, bez udziału człowieka. Przyrodę zasadniczo dzielimy na ożywioną i nieożywioną. Pojęcie przyrody obejmuje również nas - ludzi.

Przez miliony lat w środowisku przyrodniczym panował ład, zakłócany niekiedy lokalnie gwałtowniejszymi zjawiskami geologicznymi i pogodowymi. Harmonię w przyrodzie zakłóciła działalność człowieka, która rozrosła się znacznie, ponad miarę wyznaczoną człowiekowi przez prawa przyrody, w porównaniu z początkowym okresem jego bytowania na Ziemi. Zajmując dominującą pozycję wśród istot żywych, przy zachłannej swojej naturze stał się panem bogactw naturalnych: ziemi, wody, powietrza i wszelkich kopalin. Utarło się przekonanie, że przyroda służy zaspokajaniu potrzeb ludzkich.

Stopniowa zamiana pierwotnego naturalnego środowiska bytowania na sztuczne, wsie, miasta, wzrost liczby ludności, zabezpieczenie potrzeb materialnych, rozwój techniki i przemysłu to m.in. znaczne przekształcenia i ubywanie środowiska naturalnego, związanego z gospodarką człowieka. Te spostrzeżenia zrodziły ruch zmierzający do ochrony przyrody i jej składowych.

Najdawniejszym źródłem ochrony przyrody były niewątpliwie wierzenie religijne, przesądy, strach przed tajemniczymi i niepojętymi objawami sił przyrody. Pierwsze prawne podstawy ochrony przyrody należy upatrywać w systemie regaliów królewskich oraz zarządzeń, dekretów władców Państwa, powstałych w okresie X-XVIII wieku.

Właściwa idea ochrony przyrody ukształtowała się pod koniec XIX i na początku XX wieku. Ruch ochroniarski w Polsce w formie zorganizowanej zapoczątkowany został w okresie zaborów i rozwijał się głównie dzięki zaangażowaniu przedstawicieli środowisk naukowych oraz działalności różnego rodzaju stowarzyszeń i organizacji społecznych, przyjmując za jeden z podstawowych celów swej działalności ochronę rodzimej przyrody. Rozpoczęły się wówczas konsekwentne działania, które cechowała troska o zapobieganie zniszczeniu pewnych gatunków roślin i zwierząt, ratowanie zagrożonych gatunków, zachowanie pomników przyrody - pięknych form skalnych, jaskiń, starych drzew itp. Przełom XIX/XX wieku przyniósł również szerokie rozpowszechnienie idei ochrony przyrody, szeroko zakrojoną inwentaryzację przyrody, opracowanie i wprowadzenie form jej ochronnych.

Rozwój ruchów ochrony przyrody w Polsce rozbiorowej przebiegał niemal równolegle z rozwojem nurtu ochroniarskiego w Europie i świecie. Działania zapoczątkowane w okresie zaborów stały się podstawą do zorganizowania prawnej ochrony przyrody w Polsce po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku".

Krystyna Kosiba