Dlaczego Polacy nie lubią Białorusinów?

Według sondażu CBOS przeprowadzonego na reprezentatywnej próbie ponad tysiąca dorosłych Polaków, Białorusini, Romowie i Rosjanie zamykają listę nacji, które lubimy najbardziej.

Sympatię do Białorusinów deklaruje jedynie dwadzieścia cztery procent moich rodaków, obojętność - dwadzieścia jeden, ale niechęć aż czterdzieści siedem procent. To krzywdzący wynik, bo zapewne ci, którzy ich nie lubią, patrzą przez pryzmat stereotypu Białorusi rządzonej twardą ręką dyktatora Łukaszenki.

Stereotypy odgrywają dużą rolę w opisywaniu otaczającego nas świata. Zwłaszcza tego, którego najczęściej nie znamy. Dotyczy to także rozmaitych nacji. Arabowie to muzułmanie, a zatem potencjalni terroryści. Indusi - to „popielaci” , Romowie - złodzieje itd. Oczywiście owe stereotypy są krzywdzące, bo najczęściej niewielu zapewne badanych Polaków miało jakikolwiek kontakt z muzułmaninem, Romem czy Białorusinem.

Jeszcze do niedawna, przed wejściem Polski do UE, o nas samych mówiono na Zachodzie, że lenie, pijacy, złodzieje samochodów, brudasy itd. To się zmieniło, kiedy otwarto granice i do krajów UE oraz USA wyjechały dziesiątki tysięcy Polaków. Dali się poznać jako sumienni, uczciwi, ciężko pracujący ludzie, o których teraz mówi się w superlatywach i chętnie zatrudnia. Potrzebny był jednak bezpośredni kontakt, wzajemne poznanie, które pomogły obalić krzywdzące klisze dotyczące tak moich rodaków jak i społeczności, które ich przyjmowały. Już nie patrzymy na Niemców jak na potomków nazistów, a na Anglików jak na snobów.

Dlaczego zatem nie lubimy Białorusinów? Odpowiedź jest prosta - bo ich nie znamy. Oceniamy ich przez pryzmat dyktatury Łukaszenki, choć większość z nich go nienawidzi, czemu dali wyraz w ulicznych demonstracjach po sfałszowanych wyborach prezydenckich na Białorusi. Ilu Polaków zdaje sobie sprawę z tego, jak ciężki jest to reżim, gdzie za umieszczenie w mediach społecznościowych biało-czerwono-białej flagi niepodległej Białorusi można trafić do więzienia na długie miesiące.

Ilu Polaków zdaje sobie sprawę z tego, jak wielu jest więźniów politycznych? Torturowanych, przetrzymywanych w koloniach karnych w nieludzkich warunkach, izolowanych od świata i najbliższych, jak np. Andrzej Poczobutt czy Siarhiej Cichanouski? Odpowiem - niewielu.

Zarzucamy często Białorusinom, że - wzorem Ukraińców - nie obalili reżimu Łukaszenki, że nie walczą zbrojnie z Rosjanami. Ale ilu z nas wie o tym, że przelewają swoją krew na Ukrainie w ochotniczym Batalionie im. Kalinowskiego? Odpowiem - niewielu.

Przez kilka lat współpracy z Biełsatem miałem zaszczyt poznać w nim wielu młodych Białorusinów, którzy po ostatnich decyzjach dyktatora nie mogą wrócić do ojczyzny w obawie przed represjami. To młodzi, ideowi ludzie marzący o wolnej Białorusi. Pracowici i bardzo oddani sprawie. Pozytywnie nastawieni do Polaków i Polski, która udzieliła im gościny. Otwarci na świat i nowocześni. Wielu z nich zostawiło w ojczyźnie bliskich, przyjaciół i znajomych by w Telewizji Biełsat pracować na rzecz wolnego kraju i budowy społeczeństwa obywatelskiego.

Spotkałem też Saszę, który po ucieczce z Białorusi, zmienił zawód z muzyka na piekarza i od kilku lat wypieka doskonałe pieczywo kupowane chętnie przez Polaków. Pracuje wraz z żoną po dwanaście godzin dziennie, by utrzymać rodzinę i wykształcić dwójkę dzieci. Zasługuje na szacunek jak wszyscy Białorusini w Polsce, którzy na obczyźnie wykuwają na nowo swoje życie i być może - w przyszłości - wolność dla swego kraju.