Flash - urządzenia do radioterapii śródoperacyjnej w WCO

Wielkopolskie Centrum Onkologii pierwszym ośrodkiem w Polsce, który będzie prowadził badania na urządzeniu do radioterapii śródoperacyjnej typu Flash.

Pierwsze urządzenia do radioterapii śródoperacyjnej typu Flash łączą polską myśl naukową i doświadczenie lekarzy - to efekt współpracy Wielkopolskiego Centrum Onkologii oraz Narodowego Centrum Badań Jądrowych przy wsparciu finansowym Zarządu Województwa Wielkopolskiego.

Wielkopolskie Centrum Onkologii wraz z Narodowym Centrum Badań Jądrowych tworzy nowy akcelerator dedykowany radioterapii śródoperacyjnej Aqure oraz typu Aqure Flash. Będą to pierwsze tego rodzaju urządzenia wyprodukowane przez polskie zespoły naukowe. Projekty są sfinansowane przez województwo wielkopolskie ze środków na naukę.

- Projekt dotyczący budowy akceleratora do radioterapii śródoperacyjnej Aqure jest już w fazie końcowej. W przyszłym roku urządzenie będzie zainstalowane w WCO. Natomiast budowa akceleratora o ultrawysokiej mocy dawki Aqure Flash zakończy się w połowie 2023 roku. Jesteśmy przekonani, że oba urządzenia stworzą nowe możliwiości leczenia pacjentów z naszego województwa - podkreślił podczas konferencji prof. Julian Malicki, dyrektor Wielkopolskiego Centrum Onkologii.

Wielkopolskie Centrum Onkologii (WCO) połączyło siły z Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w celu opracowania i zbudowania nowego akceleratora dedykowanego radioterapii śródoperacyjnej (IOERT) oraz typu Flash. Rezultatem wspólnego projektu będzie w pełni mobilny akcelerator o szerokim zakresie ruchów i energii, odpowiedniej dokładności oraz powtarzalności podawania dawki śródoperacyjnie na sali operacyjnej.

Akcelerator będzie wykorzystywany głównie na tym etapie pacjentkom z rakiem piersi. Na 1000 kobiet, kwalifikacje do tej metody leczenia otrzymuje około 100 do 150 pacjentek rocznie Z kolei urządzenie generujące wiązkę elektronów o ultra wysokiej mocy dawki (Flash Art) umożliwi dostarczenie dawki promieniowania w bardzo krótkim czasie około 1/10 sekundy, co jak pokazują badania pozwala na zmniejszenie efektów ubocznych.

Projekty mogą być realizowane dzięki wsparciu władz samorządowych.

- Zarząd Województwa Wielkopolskiego przyznał na realizację projektów ponad 11 mln zł ze środków unijnych z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. Nadzorujemy WCO i wspieramy działania placówki, które przyczyniają się bezpośrednio do poprawy jakości usług medycznych, w tym wyposażenia w sprzęt medyczny, który najlepiej odpowiada na potrzeby pacjentów. Po raz pierwszy wspieramy prototypowe urządzenie, które przysłuży się pacjentkom z rakiem piersi. Będziemy dalej wspierać tego rodzaju projekty i pokazywać, że w Polsce możemy realizować projekty technologicznie zaawansowane - mówił podczas konferencji prasowej Marek Woźniak, marszałek województwa wielkopolskiego.

Przedmiotem spotkania w Wielkopolskim Centrum Onkologii było omówienie rozwoju technik akceleratorowych oraz możliwości i zastosowania radioterapii śródoperacjnej w leczeniu chirurgicznym, a także korzyści klinicznych, wynikających z zastosowania ultrawysokiej mocy dawki w radioterapii typu Flash.

- Oba powyższe projekty zwiększą znacząco zakres świadczeń realizowanych w Wielkopolskim Centrum Onkologii i pozwolą na rozwój nowej metody leczenia unikalnej w Europie. Projekt akceleratora typu Flash to bardzo obiecująca metoda. Na świecie tylko kilka miejsc aktualnie prowadzi badania przedkliniczne. Pokazują one, że w przy jej zastosowaniu lepiej chronione są tkanki zdrowe. Jest to pionierska metoda, a WCO będzie jednym z nielicznych ośrodków na świecie, gdzie takie badania będą przeprowadzane -– zaznaczył prof. Julian Malicki, dyrektor WCO.

- WCO będzie pierwszym w Polsce ośrodkiem i jednym z niewielu na świecie, który będzie prowadził badania na urządzeniu typu Flash. Powstaje polski akcelerator do radioterapii śródoperacyjnej dzięki współpracy samorządu, placówki medycznej oraz naukowej. Chcemy oferować naszym pacjentom rozwiązania, które są dostępne na świecie - podsumował prof. Julian Malicki.

Radioterapia śródoperacyjna to metoda leczenia onkologicznego stosowana w trakcie zabiegu operacyjnego. Podczas operacji, najczęściej raka piersi, po wycięciu guza, loża napromienia jest jednorazowo promieniowaniem jonizującym bez konieczności napromieniania zdrowych tkanek. Dzięki zastosowaniu tej metody, po leczeniu chirurgicznym pacjent nie musi przechodzić wielofrakcyjnego napromieniania lub trwa one znacznie krócej.

- Pierwszy egzemplarz urządzenia Aqure będzie przekazany do WCO na przełomie 2022 / 2023 roku. Na świecie tylko 2-3 firmy produkuje akceleratory śródoperacyjne. Kolejny został zbudowany właśnie przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych we współpracy z Wielkopolskim Centrum Onkologii. Stworzyliśmy urządzenie mobilne o szerokim zakresie ruchów i energii, odpowiedniej dokładności i powtarzalności podawania dawki - powiedział prof. Krzysztof Kurek, dyrektor Narodowego Centrum Badań Jądrowych.

- Mamy 40 letnie doświadczenie w budowaniu urządzeń medycznych. Zaprojektowaliśmy ten akcelerator, ale to współpraca z WCO pozwoliła nam tę maszynę dostosować do potrzeb medycznych. Liczymy, że urządzenie to będzie oferowane także innym szpitalom - kontynuował swoją wypowiedź prof. Krzysztof Kurek.

NCBJ we współpracy z WCO zaprojektowało, zbudowało i przetestowało akcelerator śródoperacyjny, który pozwala na napromienianie jednorodną przestrzennie i stabilną w czasie wiązką elektronów podawaną bezpośrednio w otwarte pole operacyjne. Rekomendacje, publikacje oraz wieloletnie doświadczenia własne dotyczące klinicznego wykorzystania procedur IOERT posłużyły do stworzenia głównych założeń urządzenia. Dokumentacja produkcyjna (konstrukcja, technologia i oprogramowanie) została opracowana i zoptymalizowana w celu maksymalizacji ergonomii i użyteczności urządzenia. Oznacza to, że urządzenie będzie dedykowane określonej grupie pacjentów, i w pierwszym etapie jest ono adresowane pacjentkom z rakiem piersi.

Radioterapia śródoperacyjna stosowana jest w Wielkopolskim Centrum Onkologii od 13 lat i zwykle około 100 pacjentek rocznie poddawanych jest tej metodzie radioterapii. Jest to technika leczenia, która może być zastosowana u pewnej grupy chorych i która pozwala na osiągnięcie znacznego skrócenia czasu całkowitego leczenia (poprzez skrócenie kursu radioterapii) przy zachowaniu tej samej skuteczności leczenia. Kolejne korzyści z zastosowania tej metody to m.in.: naświetlenie komórek nowotworowych zanim uzyskają zdolność do dalszej proliferacji, ochrona tkanek otaczających i ważnych narządów, zmniejszenie ryzyka opóźnienia pooperacyjnego leczenia systemowego oraz redukcja kosztów leczenia (krótszy czas terapii, skrócenie kolejki oczekujących w zakładach radioterapii).

- Projekt dotyczący budowy tego akceleratora polega na przebudowie akceleratora Aqure do radioterapii śródoperacyjnej i uruchomieniu w nim nowego modułu (źródła promieniowania), który pozwoli uzyskać ultrawysoką moc dawki, wielokrotnie wyższą od stosowanej standardowo - wyjaśniał prof. Krzysztof Kurek, dyrektor NCBJ.

Sercem urządzenia będzie nowe, dedykowane źródło promieniowania elektronowego z możliwością modyfikowania parametrów wiązki w szerokim zakresie, umożliwiające generowanie wysokich i ultra wysokich mocy dawek. Stanowisko generujące wiązkę elektronów o ultra wysokiej mocy dawki (Flash RT) polega na dostarczeniu dawki promieniowania w bardzo krótkim czasie znacznie poniżej sekundy.Czas naświetlania w Flash jest tysiące razy krótszy, niż w przypadku konwencjonalnych metod radioterapii.

- Nowatorska metoda radioterapii w leczeniu onkologicznym z wykorzystaniem promieniowania o wysokiej mocy dawki (FLASH) ma na celu znacząco zmniejszyć skutki uboczne w zdrowych tkankach, przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiej skuteczności leczenia - podkreślił prof. Julian Malicki, dyrektor WCO.