Jakie słowa powinien znać każdy fan włoskiego footballu?

Jeszcze w latach 80-tych mawiało się, iż w Europie są dwa narody, które piłkę nożną mają we krwi na tyle, iż zmaganiami krajowymi i tymi mundialowymi żyją na co dzień. Były to podobno Anglia i Włochy. W chwili obecnej, przy tak postępującej globalizacji, coraz większe środowiska zarówno kibiców śledzących rozgrywki ligowe.

Dla zwykłego turysty emocje włoskich kibiców na ulicach czy w trattoriach mogą się zdawać niekontrolowanymi i wybuchowymi. Ów zwykły turysta raczej nie pójdzie na taki mecz, tak jakby wybrał się na każde inne wydarzenie sportowe lub kulturalne, w innej części Europy. Rozgardiasz, powtórne przezywanie powtórek telewizyjnych, wzajemne przekrzykiwanie się i kłótnie na stojąco pomiędzy stolikami, to typowy obraz na który musimy się przygotować, jeśli np. po derbach Rzymu chcemy usiąść przy pizzy w jakiejś bocznej uliczce.

Nawet jeśli jednak nie będziemy kibicami Lazio lub FC Napoli typu „die-hard”, a chcemy wejść we włoską niszę zakładów, to koniecznie musimy zapoznać się choćby z podstawową nomenklaturą włoskiej piłki. Dowiemy się dzięki temu, co to: giocare a pallone lub calcio.

Wybrane określenia ze świata włoskiej piłki nożnej

Z pewnością jednym z najbardziej fundamentalnych wydarzeń w życiu włoskiego kibica jest copa del mondo, czyli mistrzostwa, puchar świata. Ale i miejscowa rywalizacja jest równie ważna, bo zaprzątająca serca i umysły kibiców na co dzień, a nie raz na cztery lata. Tak więc, włoski kibic AC Milan czy mający podobny do mediolańskiego klubu symbol - Bologna FC, powie, iż interesuje go calcio, czyli po prostu piłka nożna, a czasownikiem calciare będzie określał samą czynność kopania futbolówki. Należy ją odróżnić od grania w piłkę nożną in generis, czyli giocare a palone.

Rwący włosy z głowy kibic, który przy chłodnym i słabszym jak na Włochy przystało, piwie będzie analizował przegraną swego klubu, powie iż dziś drużyna doznała sconfitta, czyli porażki. Ten machający flagą lub szalikiem jeszcze długo do późnej nocy (takie przemarsze po ciemnych i parnych, letnich ulicach Neapolu, to ze spokojem przyjmowany przez mieszkańców, zwyczaj miejski), określi zwycięstwo jako vittoria. Drużyna w obu przypadkach rozegrała mecz, czyli partita.

Z wyrażeń bardziej ogólnych i jednocześnie fundamentalnych wspomnijmy także o piłkarzach - calciatore, przymiotniku określającym zjawiska futbolowe, czyli calcistico. Nasi zawodnicy grają oczywiście na boisku, czyli campo di calcio, a jeśli chodzi o infrastrukturę, to na stadio, a trzeba nadmienić, że (tak jak i wiele innych w tym sporcie) określenie to pochodzi jeszcze z czasów antycznych i oznaczało jednostkę odległości w terenie, jak i ogromne obiekty do wyścigów rydwanów.

Pola na murawie boiska to przede wszystkim area, a linia to linea. Znane nam wyrażenie porta, mające w łacinie antycznej i dzisiejszym włoskim sporo zastosowań (np. otwór wejściowy w kościele, budynku, bramę), tutaj oznacza po prostu bramkę. Siatkę będziemy nazywać słowem rete, a słupek palo. Wchodząc na stadion przejdziemy przez znane wszystkim kibicom furtki z tzw. karuzelą, we Włoszech nazywane tornello, a usiądziemy na ławce - panchina. Nasi ulubieńcy zaś wybiegną na murawę ubrani w spodenki - panatloncini (jeszcze do okresu międzywojennego także i w Polsce na męskie spodnie mówiło się pantalony). Co ciekawe, była to także część kobiecej garderoby wkładana pod suknię), oraz koszulki - maglia. Ostro zakończone buty, to scarpa, co ma odniesienie do włoskiego nazewnictwa opisującego kamieniste, ostre grzbiety wzgórza lub nadmorskiego klifu. Do znanych słów należy również scommesse sportive lub portiere (bramkarz), a obrońca – defensor, zawodnik z ataku to attaccante.