Rusz z przewodnikiem w pilskie plenery

Ważne dla interesujących się historia i kulturą regionu: właśnie ukazała się książka pod tytułem "Pilan osobisty przewodnik po mieście i okolicy". Zredagował ją zespół w składzie Emilia Lewicka-Kalka, Izabela Toboła i Marek Kulec, o wyjątkową staranność edytorską zadbała Aleksandra Fabiszak. Pozycję sygnuje Nadnotecki Uniwersytet Trzeciego Wieku, który pozyskał na nią środki w ramach otwartego konkursu na realizację zadań publicznych Gminy Piła w roku 2021.

Książka składa się z dziewiętnastu rozdziałów i jest dziełem trzydziestu jeden autorek i autorów. Zaproponowane trasy są niewątpliwie interesujące poznawczo, tworzą podręczne kompendium wiedzy o współczesności i historii Piły i regionu pilskiego. Nadają przemierzanym miejscom rysy autorek i autorów, indywidualną wrażliwość, pasje. Kierowane są do bardzo różnych grup odbiorców.

Kształcący spacer z małymi dziećmi proponuje Patrycja Kujawa. Dla uczniowskiej braci pomysły pożytecznego spędzania czasu mają uczniowie jednej z pilskich szkół podstawowych. Piła jako zagadka do rozwiązania to pomysł Barbary Moskal i Małgorzaty Olejnik i ich miejskiej gry. W ten nurt wpisuje się niebanalna zabawa w poszukiwanie skarbów, czyli geocaching Pawła Drożdża. Zwraca uwagę, bo jest powracającym wątkiem, przyroda okolic; jak u Jarosława Ramuckiego, która stanowi pretekst do opowieści - słowem i fotograficznym obrazem - o Dobrzycy, o rezerwacie Kuźnik, leśnych ścieżkach i starych dębach.

Niezwykłym czytelniczym doświadczeniem są trasy sportowe i turystyczne. Niosą one zaskakująco wiele erudycyjnych informacji, przeżyć i doświadczeń. Że Jan Balcerzak potrafi łączyć pasję, wiedzę i sprawność języka, to dało się przewidzieć. Teraz grono to powiększają Joanna i Eugeniusz Piotrowscy oraz Ewa Pierzgalska.

Piła szczególnej, wyjątkowej urody to opowieść Marii Lewandowskiej, dla której współczesność ma swe historyczne, często dramatyczne podglebie. W tym nurcie mieści się także propozycja Marka Toboły o mieście oglądanym nocą. Natomiast metafizycznego piękna dotyka opowieść Jagody Oburoty.

W Przewodniku zwracają uwagę trasy historyczne. Po ewangelickiej Pile, na przestrzeni prawie połowy tysiąca lat, oprowadza osoba najbardziej w tej kwestii wiarygodna - proboszcz parafii Ewangelicko-Augsburskiej ksiądz Tomasz Wola. Uwagę zwraca propozycja oglądania miasta, w którym obecny i ważny był żywioł tłumionej polskości. Przywołane historie są epizodami blisko trzydziestu lat pracy zawodowej Anny Foreckiej, która tropiła i dokumentowała dzieje V Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech, czego rezultatem była publikacja książkowa "Polski mur" z 2003 roku.

Doborem miejsc i faktów, kompetencją i narracyjną sprawnością wyróżnia się Jan Szwedziński, znany historyk i dokumentalista dziejów Piły. Beletryzowane epizody z lat 1939-1945 dotyczące Jeziorek, Zelgniewa, Morzewa, Krzewiny przywołują Zbigniew Noska i Marek Kulec. Swoistym zwieńczeniem części historycznej jest staszicowski rozdział i trasa Macieja Usurskiego.

Nie może być czytelniczym zaskoczeniem, iż wśród tras obowiązkowych są te, związane ze sztuką. Na drogę fotografii artystycznej próbuje nas sprowadzić i wprowadzić Katarzyna Olter, dla której Piła jest plenerem. Autorka fotogramów, organizatorka wystaw i autorka książek. Ostatnia: "Był taki chłopak", to zbiór wspomnień o Jacku Olterze, wyjątkowym muzyku.

Murale Rozy i Titosa współtworzą koloryt Piły. Autorzy proponują spacer - opowieść o swoich dziełach i kulisy ich powstawania. A robią to tak, że czytający tekst poszukują wzrokiem na mieście pustej ściany, dla realizacji kolejnego artystycznego ich pomysłu…Osobny, synkretyczny, przekorny jest w swojej opowieści Filip Spek. Eseista - filozof, esteta architektury, który widzi, ale denerwuje się, że powinno być inaczej. Bo - tu zgadzamy się z Filipem Spekiem - powinno być inaczej. Ładniej i mądrzej.

Szczególnego rodzaju dopowiedzeniem jest rozdział ostatni, będący pracą wspólną, dorobkiem rozmów, czego nie wolno zapominać, o czym warto pamiętać, którego współautorami są Eugeniusz Repczyński, Jagoda Oburota, Marek Kulec, Mateusz Ryczek oraz Jan Balcerzak.

Do grona twórców zaliczyć trzeba artystę fotografika Dariusza Madzińskigo. Zrozumieniem, dyspozycyjnością, talentem i pracowitością odpowiadał na wszystkie nasze prośby o fotograficzne zilustrowanie tras. A dowodem są liczne zdjęcia, które zdobią wiele rozdziałów.