36. Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny "Bukowińskie Spotkania"

26 czerwca 2025 roku w rozpocznie się 36. Międzynarodowy Festiwal Folklorystyczny "Bukowińskie Spotkania". Pierwszy etap tego jednego z największych europejskich festiwali folklorystycznych w Europie realizowany będzie w Jastrowiu i Pile (26-29.06.), z Polski przeniesie się do ukraińskich Czerniowiec (5-6.07.), stamtąd do Rumunii (Câmpulung Moldovenesc - 18-20.07.), kolejnym etapem będzie węgierski Bonyhád (1-3.08.), który zakończy wędrówkę festiwalu po Europie.

Festiwal nie jest konkursem.

Pomysłodawcą i głównym organizatorem projektu, corocznie - od 1990 roku - jest Regionalne Centrum Kultury - Fabryka Emocji w Pile, realizujące edycję polską i sprawujące nadzór merytoryczny nad całym projektem, koordynując i wspierając działania zagranicznych partnerów, odpowiadających za realizację festiwalu w swoich krajach.

Bukowińskie Spotkania. Kilka refleksji

„Bukowińskie Spotkania” to jedyny w Polsce międzynarodowy festiwal folklorystyczny prezentujący kulturę ludową regionu leżącego poza granicami kraju. Nawiązują nazwą do Bukowiny, regionu karpackiego znajdującego się na obecnym pograniczu ukraińsko-rumuńskim.

Bukowina - niewielki, wielonarodowościowy region karpacki, miejsce bliskie wielu Rumunom i Ukraińcom, przez pokolenia życzliwe dla szukających lepszego jutra Żydów, Niemców, Polaków, Węgrów, Ormian, Rosjan, Słowaków, Czechów, Romów… Jej bogata mozaika etniczna, kulturowa i religijna to nie tylko różne języki i świątynie, to także, a może przede wszystkim wspólne wsie, miasta, ulice i podwórka. W swej niepowtarzalnej różnorodności ofiarowująca szansę zachowania własnej tożsamości narodowej, wymagająca i ucząca poszanowania dla wartości ważnych dla sąsiadów, wzajemnego zrozumienia. 

Festiwal adresowany jest do obecnych (Ukraińcy, Rumuni, Polacy, Żydzi, Niemcy, Lipowanie, Ormianie i Romowie) i byłych mieszkańców Bukowiny, zmuszonych do opuszczenia swojej „małej ojczyzny” w wyniku powojennych zmian w Europie (Polska, Węgry, Niemcy, Słowacja, Serbia i Bośnia).

Projekt oparty jest na trzech równoważnych założeniach (cele projektu od 1990 r.):

• popularyzacji, ochronie i dokumentowaniu bukowińskiej kultury ludowej w jej wielonarodowym aspekcie

• promocji bukowińskiej szkoły współżycia różnych narodów  jako modelu porozumienia i współpracy  zwiększającej poszanowanie dla odmienności, utrwalającej różne tożsamości narodowe i przekonania kulturowe, budującej społeczeństwo obywatelskie

• wspieraniu działalności kulturalnej Polonii, promocji kultury polskiej w regionie i bukowińskiej Polonii w Polsce oraz pomocy merytorycznej i organizacyjnej umożliwiającej zachowanie polskich tradycji na Bukowinie, utrzymaniu systematycznych więzi bukowińskiej Polonii z Polską.

Na Bukowinie folklor był  i w znacznym stopnie pozostał  zjawiskiem międzykulturowym, zawierającym niepowtarzalne i specyficzne cechy różnych kultur: ukraińskiej, rumuńskiej, polskiej, żydowskiej, węgierskiej, niemieckiej, ormiańskiej i innych. Poprzez folklor i język broniono tu i zachowywano tu własną etniczną odrębność, tożsamość, prawo do istnienia, a jednocześnie, poprzez wielorakie kontakty, dochodziło do wzajemnych wpływów i penetracji, krystalizowała się spójność bukowińska. „Bukowińskie Spotkania" wartości te chronią i popularyzują.

„Bukowińskie Spotkania” stały się corocznym, pełnym tradycji, historii i twórczej inspiracji, prestiżowym wydarzeniem kulturowym, bogatą mozaiką folkloru i postaw pełnych szacunku wobec innych, płaszczyzną integracji. Zaakceptowały go wszystkie bukowińskie nacje, przyjmując jako doroczne święto regionu, zaświadczając, że grupy narodowościowe splecione wspólnymi losami i historią mogą ze sobą harmonijnie współżyć na określonym terytorium, a rozdzielone  pragną to dawne współżycie ocalić od zapomnienia. W powojennym okresie konfrontacji tradycji i tożsamości w nowych realiach Europy Wschodniej, mieszkańcy Bukowiny i jej wychodźcy nie poddawali się polityce wynarodowienia, społecznego i politycznego wykluczenia i kształtowania „Homo Sovieticus”. Czynnikiem mobilizującym była zwartość grupy i poczucie wielkiej siły tradycji i wartości wypracowywanych przez przodków. Ważną rolę w podtrzymywaniu świadomości współczesnego „Homo Bucovinensis” odegrały i nadal odgrywają „Bukowińskie Spotkania”.

„Bukowińskie Spotkania” to doroczne święto bukowińskich tradycji. Czas świąteczny, wyłączony z codzienności, okres przepełniony nie tylko muzyką, śpiewem i tańcem, ale i niepowtarzalną aurą… czas spotkań. Bo też bogata mozaika spotkań jest sensem festiwalu. Spotkania, w których uczestniczymy na zasadach gospodarza, bardzo szybko przekształcają się i po krótkim czasie stajemy się ich gośćmi. Spotykamy się z kilkuletnimi znajomymi oraz życzliwie zapraszamy i przyjmujemy nowych, łatwo pokonujemy granicę: swój - obcy. Festiwal zbliża i jednoczy, pokazuje, że przy różnorodności można stanowić wspólnotę.

„Bukowińskie Spotkania” to nie tylko seria imprez folklorystycznych - to również wielowymiarowe wydarzenie, odgrywające kluczową rolę w pokoleniowej integracji oraz w kształtowaniu tożsamości kulturowej Bukowiny. Wraz z każdą kolejną edycją, festiwal stawał się miejscem, gdzie przeszłość splatała się z teraźniejszością, a tradycja stawała się źródłem inspiracji dla nowych pokoleń, aktywnie uczestniczących w procesie przekazywania dziedzictwa kulturowego. Powstała niepowtarzalna platforma, umożliwiająca ludziom młodym odkrywanie bogactwa własnej kultury i tworzenia własnych historii, budowania szacunku i zrozumienia dla kultur sąsiadów. 

Istotą festiwalu jest nie tylko ocalenie dziedzictwa przeszłości, ale także jego przekazanie kolejnym pokoleniom. To właśnie podczas „Bukowińskich Spotkań”, tradycje stają się żywe, a integracja narodowościowa staje się nie tylko hasłem, lecz rzeczywistością. To prawdziwa lekcja otwartości i wzajemnego zrozumienia przenikająca przez granice językowe i kulturowe.

Festiwalowe areny w czterech krajach to znaczący obszar do ukazania pełnego spektrum bukowińskiego folkloru. Coroczną organizację „Bukowińskich Spotkań” umożliwia systematyczna, regionalna i międzynarodowa współpraca wszystkich środowisk bukowińskich zaangażowanych w projekt zachowania dziedzictwa kulturowego Bukowiny, współtworzony z samorządami i instytucjami kultury w Polsce, w Ukrainie, w Rumunii i na Węgrzech.

Zapraszam do aktywnego uczestnictwa w tej wyjątkowej podróży przez muzykę, taniec i sztukę ludową, która nie tylko przenosi w świat naszych przodków, ale także pozwala odkryć bogactwo różnorodności kulturowej Bukowiny.

Kontynuujmy festiwalową tradycję, budującą mosty między kulturami i pokazującą, jak bogata jest nasza wspólna historia. Jestem przekonany, że każdy z wykonawców pragnie przekazać  widzom kawałek bukowińskiej duszy, pełnej barwności, pasji i niezwykłej energii, która przenika każdy zakątek tego magicznego regionu.