Zdekomunizować wigilijnego karpia

Wbrew pozorom wigilijny karp jako główna ryba na polskich stołach to nie jest polska tradycja. Tę rybę spopularyzował po wojnie niejaki Hilary Minc, ekonomista i członek KC PZPR. Wykorzystał on karpia w celach propagandowych. A Polacy to wtedy łyknęli jak gęś kluski i tak nam do dziś zostało.

Uwielbiam szperać w starych książkach kucharskich, więc poszperałem co jadało się na wigilię Bożego Narodzenia przed II wojną światową, w XIX i XX wieku.

Musiały być potrawy z pola, sadu, ogrodu oraz wody.

Wszystkie postne choć, w niektórych regionach podawano paszteciki z cielęciną. Zasadniczo bez masła, śmietany i mleka, choć ten zakaz nie był zbyt rygorystycznie przestrzegany.

Moja ulubiona autorka Lucyna Ćwierczakiewiczowa w książce kucharskiej z połowy XIX wieku proponuje podać na wigilię:

- z zup: barszcz czysty z uszkami grzybowymi, grzybową lub migdałową

- przystawki: paszteciki z ryb w cieście francuskim

- z ryb: szczupaka duszonego w maśle

- na słodko: ryż z szafranem i czekoladą

O pierogach z kapustą i grzybami ani słowa.

Karp był jedną z wielu ryb jaką jadali nasi przodkowie, ale nie jedyną i najważniejszą, jak to dzisiaj jest.

Było całe mnóstwo różnych gatunków.

I tak: sandacze, węgorze, karasie, śledzie, sielawy, miętusy itd. Wybór zależał od zamożności domu oraz odległości do miejsc występowania ryb.

Karp za Minca je wyparł, bo można było go hodować na masową skalę w stawach "Centrali Rybnej".

Jak pamiętam z dzieciństwa, w smaku przypomniał jeziorny muł i takoż nim pachniał.

O wiele lepsze były te odławiane przez rybaków w okolicznych jeziorach wokół Wyrzyska na kilka dni przed wigilią.

Trzymali je potem w wielkich, metalowych wannach i już nie karmili, by straciły swój mulisty smak i zapach.

W moim domu pojawił się też często szczupak w maśle, na ciepło i ryby "po pomorsku" w zalewie octowej z cebulą i przyprawami. Głównie jednak karasie, płocie, okonie, leszcze. Co tam Tato złowił na wędkę.

Długie przebywanie w zalewie sprawiało, że ości się "rozpływały", co w przypadku leszczy było bardzo istotne.

Czego jeszcze nie jedli nasi przodkowie - i to nie tak dawno?

Ano królowej polskich stołów, czyli sałatki ziemniaczanej lub śledziowej.

To także stosunkowo nowe wynalazki kulinarne.

Generalnie, jak dla mnie, większość z nich jest zbyt ciężkostrawna, więc ich nie jem. Różnych grochów z kapustą, kapusty z grzybami, pierogów z kapustą i grzybami.

Zostaje mi czysty barszcz czerwony, no i słodkości. Na nie mam uczulenia i je uwielbiam.

Zwłaszcza roladę makową albo sernik z sera śmietankowego ze Strzałkowa. Koniecznie z mnóstwem rodzynek i lukrem, czyli "glansem" na wierzchu.

Smacznego!