"Wymyślona" Ameryka Łacińska

Papieża Franciszka krytykowano za to, że nie rozumie Europy, a w tym kontekście, wojny na Ukrainie. To nie tak. On miał po prostu inny punkt widzenia, bo był Argentyńczykiem. Latynosem, choć to określenie jest też wymysłem Europejczyków, którzy ten kontynent podbili i przez wieki łupili, palili, gwałcili. Przed Hiszpanami i Portugalczykami nie było ojczyzn, bo przez trzy stulecia okupowała ją garść innych z dalekich ojczyzn. Przedtem Ameryka Łacińska dla Zachodu nie istniała.

Tak się złożyło jakoś, że miesiąc temu kupiłem monumentalny reportaż Martina Caparrosa pt. "Ñameryka", argentyńskiego dziennikarza i prozaika, który przedstawił w nim genezę tego, co dziś nazywamy Ameryką Łacińską.

Regionu, gdzie czterysta dwadzieścia milionów ludzi w dwudziestu krajach mówi tym samym językiem, dzieli historię i kulturę. Miewa te same problemy i troski.

Na kartach tej książki zabiera czytelnika w trudną i długą podróż do Meksyku, Caracas, Bogoty, Buenos Aires, La Paz czy El Alto.

Krytycy określili jego dzieło, liczące prawie 800 stron, "Biblią Ameryki Łacińskiej XXI wieku".

I jest nią w istocie.

To rzecz pełna bólu, troski, ale też miłości do swego kraju i całego kontynentu, który dla Europy praktycznie nie istnieje. No może z wyjątkiem Hiszpanii i Portugalii.

Caparros wyjaśnia europejskiemu czytelnikowi, skąd się wziął tak silny we wszystkich krajach "Ñameryki" - od Panamy po Ziemię Ognistą - antyamerykanizm, antyimperializm w stosunku do potężnego sąsiada, Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.

Pisze- "Latynoameryka zostaje określona w opozycji do tryumfującej Ameryki saksońskiej rasy. Był to sposób na odróżnienie nas, ale też na pogodzenie się z klęską, przyznanie, że słowo Ameryka nas nie dotyczy, nie jest nasze. I że Amerykanie z Północy planowali zagarnąć ją jeszcze bardziej, w tamtych latach USA zatrzymały jedną trzecią Meksyku" , a planowały podbić inne kraje Ameryki Południowej.

Gdy im się to nie udało, wpływały na tamtejsze kraje. Obalały rządy, jak w Chile powoływały "swoje", spolegliwe wobec Waszyngtonu.

Wspierały politycznie, finansowo i militarnie wojskowe junty, rabując przy okazji co się da i gdzie się da.

Kosztowało to Amerykę Łacińską dziesiątki tysięcy niewinnych ofiar. Mordowanych w kazamatach, jak w Chile, Argentynie, Paragwaju. Zrzucanych z samolotów do oceanu. Żywcem.

Palonych i torturowanych na wszystkie możliwe sposoby dzięki "pomocy" "ekspertów" z CIA przez lokalnych rzezimieszków.

W XIX wieku Torres popełnił wiersz, który zatytułował "Obie Ameryki", w którym napisał: " żyje w Ameryce Łacińskiej rasa/co ma przed sobą rasę saksońską/ śmiertelnego wroga, który zagraża/ zniszczeniem sztandaru jej wolności".

Nie dziwię się zatem, że USA, tak kochany przez nas sojusznik strategiczny, jest dla większości jej mieszkańców jeśli nie wrogiem, to niepożądanym intruzem.

I musimy to przyjąć do wiadomości, jeśli chcemy ten Latynoamerykę zrozumieć.

Caparros kreśli obraz - jak ją nazywa - "Ñameryki" jako kontynentu olbrzymich kontrastów: od wegetacji w Salwadorze, po względnie zamożny Cono Sur (Południowy Róg), do którego należą: Chile, Urugwaj i Argentyna.

Różnice są ekstremalne i jest też wiele podobieństw, jak język, historia i kultura, które łączą wszystkie te "wymyślone " państwa na kontynencie. Zrodzone z buntu hiszpańskich elit, osiadłych na tych terenach, przeciwko Madrytowi i Lizbonie.

"Latynoamerka" to kontynent potężny, choć dający zaledwie kilka procent światowego PKB.

Kojarzony przez nas z Maradoną, Pele, Puszczą Amazońską, przemocą i migrantami szturmującymi południową granicę USA.

To wszystko prawda, ale nie cała prawda.

Jeśli nie ma pozostawać dla nas nadal krainą wyłącznie mitów i stereotypów, musimy ją poznać i zrozumieć.

Bez nadymania się.

I tego cholernego, szkodliwego europocentryzmu.

O polonocentryzmie nie wspomnę.