Reforma taryf za wodę i ścieki dopiero pod koniec roku 

W związku z dużą liczbą uwag zgłoszonych w trakcie konsultacji projekt ustawy przywracającej gminom kompetencje do zatwierdzania taryf za wodę i ścieki trafi do rozpatrzenia przez Radę Ministrów w IV kwartale 2025 r. – wynika z informacji resortu infrastruktury.

Od stycznia 2025 r. trwają konsultacje projektu ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz ustawy – Prawo wodne, który zakłada przywrócenie gminom kompetencji do zatwierdzania taryf za wodę i ścieki oraz wprowadzający tzw. taryfy progresywne, gdzie cena za wodę będzie uzależniona od jej zużycia.
 
Resort infrastruktury poinformował Serwis Samorządowy PAP, że obecnie trwa analiza blisko 200 propozycji, zgłoszonych uwag i opinii przekazanych do projektu ustawy w ramach uzgodnień międzyresortowych, opiniowania i konsultacji publicznych.

„Ministerstwo Infrastruktury, zgodnie z obowiązującymi przepisami, jest zobowiązane odnieść się do każdej z nich. Opiniowanie i konsultacje publiczne zostały dodatkowo wydłużone z uwagi na zainteresowanie wielu podmiotów pracami nad tym projektem ustawy” – wyjaśniła rzecznik resortu Anna Szumańska.

W związku z tym, jak dodała, „przewiduje się przekazanie projektu ustawy do rozpatrzenia przez Radę Ministrów w IV kwartale 2025 r.”

O liczbie taryf zdecyduje rada gminy

W trakcie konsultacji MI uwzględniło m.in. poprawki zgłoszone przez resort pracy, aby o liczbie taryf progresywnych decydował samorząd oraz aby progresja między progiem podstawowym, a minimalną opłatą za wodę nie mogła być mniejsza niż 30 proc. 

Ponadto uwzględniono uwagi MRPiPS dotyczące dodatkowych regulacji, które ograniczą możliwości generowania zysków spółkom wodociągowym kosztem społeczeństwa i wyciągania ich w postaci dywidend lub innych opłat na cele nieprzeznaczone i niezwiązane z gospodarką wodno-ściekową w gminie.

W tym celu MI zaproponowało wprowadzenie obowiązku przeznaczenia przez przedsiębiorstwo wod.-kan. zysków osiągniętych z działalności wodociągowo-kanalizacyjnej uzyskanych w wysokości wyższej niż zyski z marży, ujęte w zatwierdzonej taryfie, na pokrycie: kosztów planowanych w czasie obowiązywania następnej taryfy w celu obniżenia cen i stawek opłat dla wszystkich taryfowych grup odbiorców lub  kosztów wynikających z planowanych wydatków inwestycyjnych.

Samorządy przeciwko taryfom progresywnym

Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Wielkopolski, które zgłosiło swoje uwagi do projektu skrytykowało pomysł wprowadzenia taryf progresywnych.

„Woda jest zasobem niezbędnym do życia jednocześnie najtaniej dostarczanym medium. Pomimo relatywnie niskich kosztów, nie może być dostarczona za darmo. Możliwość regulowania rachunków za wodę przez osoby żyjące poniżej progu ubóstwa, powinna być zadaniem realizowanym w ramach polityki społecznej, a nie poprzez branżę wodociągową” – wskazano w opinii. 

SGiPW wyraziło też obawy, czy nowe przepisy nie spowodują jeszcze większego wydłużenia czasu zatwierdzenia taryfy, ze względu na konieczność zweryfikowania jej najpierw przez wójta, a następnie podjęcia stosownej uchwały przez radę gminy, a w międzyczasie jeszcze obligatoryjne lub fakultatywne uzyskanie opinii RZGW. 

„Należy się spodziewać, że implementacja znowelizowanych zapisów ustawy, spowoduje lawinowy wzrost spraw kierowanych do Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej - aktualnie regulator proceduje wnioski taryfowe raz na 3 lata. Po zmianie wnioski procedowane będą w większości przypadków co roku. Sytuacja taka może doprowadzić do paraliżu rozpatrywania i opiniowania wniosków taryfowych” – wskazano w stanowisku. 

Aktualnie RZGW ma 45 dniowy termin rozpatrywania wniosku, po którym taryfy wchodzą w życie z mocy prawa. W nowym rozwiązaniu termin ten został utrzymany, jednak jego przekroczenie nie wywołuje żadnego skutku prawnego poza potencjalną sankcją nałożoną na RZGW w postaci 100 zł za każdy dzień opóźnienia. Dlatego, zdaniem samorzadowców, dla uzyskania płynności ustalanych taryf należałoby wprowadzić zapis, iż po upływie terminu 45 dni, „powinniśmy mieć do czynienia z automatyczną opinią pozytywną RZGW”. 

Najważniejszą zmianą projektowanej ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz ustawy – Prawo wodne jest ponowne przypisanie radzie gminy wyłącznej kompetencji do zatwierdzania taryf za wodę i ścieki. Wody Polskie będą miały prawo do ingerencji w ten proces jedynie w dwóch przypadkach. Obowiązkowo, gdy zmiana planowanej taryfy względem poprzednio obowiązujących średnich taryf z okresu 3 lat dla danego przedsiębiorstwa przekroczy 15 proc. Oraz fakultatywnie w przypadku zakładanych zmian w wysokości niższej niż 15 proc. W takiej sytuacji rada gminy będzie mogła wystąpić o uzgodnienie taryfy do organu regulacyjnego w określonym terminie od dnia wpływu wniosku o zatwierdzenie taryfy.

Projekt przewiduje również możliwość wprowadzenia przez gminy taryf progresywnych, gdzie stawki będą rosnąć wraz np. ze wzrostem zużycia wody. Wprowadzenie takich taryf ma odbywać się na podstawie odpowiedniego aktu prawa miejscowego; musiałby on zawierać poszczególne progi w postaci ilości pobranej wody i różnice pomiędzy wysokością stawek ujętych w poszczególnych progach.

mp/