Nadużycia w żądaniach dostępu do informacji publicznej. Samorządowcy chcą zmian

Ograniczeń nadużywania prawa dostępu do informacji publicznej oczekuje Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych. Samorządowcy chcą mieć możliwość odmowy udzielania informacji, jeśli żądanie ma charakter uporczywy i powtarzający się, a jego realizacja prowadziłaby do nieproporcjonalnego obciążenia organu.

W przyjętym stanowisku Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych domaga się nowelizacji ustawy o dostępie do informacji publicznej. Chodzi o wprowadzenie przepisów umożliwiających odmowę udzielenia informacji w przypadku, gdy z okoliczności sprawy wynika, że wniosek stanowi nadużycie prawa i jest składany w sposób sprzeczny z celem ustawy 

„Wnosimy o wprowadzenie do ustawy o dostępie do informacji publicznej ogólnej klauzuli „nadużycia prawa do informacji publicznej” jako instrumentu legislacyjnego zapobiegającego działaniom, które formalnie mieszczą się w granicach prawa, lecz faktycznie prowadzą do jego instrumentalizacji w sposób sprzeczny z interesem publicznym” – wskazano w stanowisku.

Samorządowcy chcą, by odmowa udzielenia informacji mogła nastąpić  w szczególności, „jeżeli żądanie informacji ma charakter uporczywy, powtarzający się lub nadmierny, a jego realizacja prowadziłaby do nieproporcjonalnego obciążenia organu”.  

Proponowane przez OPOS przepisy umożliwiałyby też odmowę udzielenia informacji w przypadku, gdy wniosek zostałby złożony z zamiarem pozyskania informacji w celach komercyjnych lub związanych ze sprawą indywidualną wnioskodawcy. Samorządy chciałyby też mieć możliwość odmowy w przypadku wniosków dotyczących informacji, których ujawnienie mogłoby zagrażać skuteczności działań związanych z ochroną ludności i obroną cywilną oraz zarządzaniem kryzysowym niezależenie od ochrony informacji przewidzianej w innych przepisach. 

Zgodnie z proponowanymi przez OPOS rozwiązaniami, wnioskodawca powinien również wykazać, że uzyskanie informacji publicznej jest szczególnie istotne dla interesu publicznego.

Na konieczność wprowadzenia zmian w obowiązującej ustawie dostępie do informacji publicznej wskazywał też prezes Unii Miasteczek Polskich Grzegorz Cichy podczas Krajowego Kongresu Sekretarzy. Podkreślał, że samorządy zalewane są tysiącami maili i wniosków w sprawach informacji dotyczących np. wynagrodzeń, które potem służą do tworzenia komercyjnych treści. 

„To należy na pewno zmienić, przejrzeć, bo to jest uciążliwe dla sekretarzy” – podkreślał Cichy.

Wśród problemów dotyczących stosowania przepisów o dostępnie do informacji publicznej samorządowcy wymieniają też: składanie dużej liczby wniosków bądź wniosku z dużą liczbą pytań przez jednego wnioskodawcę w krótkich odstępach czasu, w celu sparaliżowania działalności organu, składanie dużej liczby tożsamych wniosków o dostęp do informacji publicznej do wielu jednostek organizacyjnych gminy oraz składanie wniosków o dostęp do informacji publicznej w celu wykorzystania odpowiedzi w prywatnej sprawie wnioskodawcy.

Według OPOS problemem są tez wnioski o dostęp do informacji publicznej wygenerowane przez modele językowe oparte na sztucznej inteligencji, często masowe i schematyczne albo zawierające nienaturalnie rozbudowaną formę językową.

Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej reguluje zasady uzyskania informacji publicznej, w tym informacji przetworzonej, wglądu do dokumentów urzędowych oraz dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów.

mr/