Czy szczepienia na grypę są skuteczne? Fakty i mity dotyczące szczepień

Sanepid informuje, że szczepienia przeciw grypie są skuteczne w przypadku 40-70% korzystających - w zależności od sezonu i grupy osób, które z nich skorzystały. Dodatkowo, dzięki profilaktyce zdrowotnej, można w dużym stopniu zapobiec wystąpieniu groźnych powikłań pogrypowych.

Uwaga! Grypa!

Grypa jest bardzo zaraźliwą chorobą wirusową, którą wielu bagatelizuje. Jednak sam jej przebieg bywa bardzo gwałtowny, a niedoleczona może nieść za sobą wiele negatywnych powikłań - zwłaszcza jeśli chory znajduje się w grupie ryzyka.

Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez kontakt ze skażoną powierzchnią. Okres inkubacji wirusa wynosi od 1 do 4 dni. W pierwszej kolejności atakuje on komórki nabłonka dróg oddechowych - tam się namnaża, niszcząc je. Z tego względu osoba chorująca na grypę, łatwo może doświadczyć jednoczesnego rozwoju infekcji bakteryjnej.

Jak rozpoznać grypę? Poznaj główne objawy

W sezonie grypowym nie jest trudno o zakażenie, a osoba, która „złapie” wirusa, może doświadczać charakterystycznych objawów, takich jak:

• kaszel,
• ból gardła,
• katar,
• wysoka temperatura - powyżej 38 stopni Celsjusza,
• ogólne złe samopoczucie,
• bóle mięśniowo-stawowe,
• dreszcze,
• bóle głowy,
• bóle w okolicy klatki piersiowej,
• brak apetytu,
• nudności i wymioty.

Zazwyczaj choroba ma gwałtowny przebieg i szybko się rozwija, ale - o ile nie dojdzie do rozwoju powikłań - trwa krótko, bo około 7 dni. Kaszel i pogorszone samopoczucie mogą utrzymywać się z kolei ponad 2 tygodnie.

Jak chronić się przed grypą? - słowo o skuteczności szczepień

Szczepienia na grypę, mimo że nieobowiązkowe, są zdecydowanie zalecane - to jeden z najskuteczniejszych sposobów ochrony przed chorobą. W Polsce bezpłatne szczepionki dostępne są dla dzieci, które ukończyły 6. miesiąc życia, osób w wieku 65+ oraz kobiet w ciąży i połogu. Wszyscy dorośli, pomiędzy 18. a 64. rokiem życia, mogą skorzystać z 50-procentowej refundacji.

Profesor Ernest Kuchar, kierownik Kliniki Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym, powiedział PAP, że w przypadku seniorów skuteczność szczepienia w zapobieganiu chorobie szacowana jest na 30-40%. Jednocześnie zwiększa się do nawet 60%, jeśli chodzi o ochronę przed ciężkim przebiegiem choroby i hospitalizacją, a osiąga do 80% w ochronie przed zgonem z powodu grypy.

Dzięki szczepieniu można złagodzić przebieg choroby, zmniejszyć ryzyko rozwoju powikłań, a w wielu przypadkach ochronić się przed zachorowaniem. Tymczasem, według Ministerstwa Zdrowia, przeciw grypie w sezonie 2024/2025 zaszczepiło się niespełna 1,7 mln osób, w tym nieco ponad 1 mln seniorów.

Kiedy szczepić się na grypę?

Szczyt zachorowań na grypę zwykle przypada na koniec lutego, choć wszystko zależy od pogody, stopnia wyszczepienia społeczeństwa i szybkości powstawania ognisk zakażenia. W 2025 roku, na przełomie stycznia i lutego, tygodniowo na grypę chorowało 200 tys. osób. Główny Inspektorat Sanitarny podawał, że od początku sezonu epidemicznego 2024/2025 do początku lutego zmarło prawie 1000 osób z uwagi na powikłania pogrypowe. Najczęściej są to zapalenia płuc i zaostrzenie współistniejącej choroby przewlekłej, takiej jak astma czy choroba niedokrwienna serca.

To powinien być najlepszy argument przemawiający za wykonaniem szczepienia ochronnego. Ochronę przed zachorowaniem czy powikłaniami zyskuje się już po około 2 tygodniach.

Tak jak w przypadku innych szczepień przed szczepieniem na grypę pacjent powinien być przebadany przez lekarza. Kwalifikację uzyskują jedynie osoby zdrowe.