Profilaktyka - dlaczego jest tak ważna? Jakie badania możesz wykonać bezpłatnie w ramach NFZ oraz jak się do nich przygotować?

Medycyna laboratoryjna nie tylko wspiera proces leczenia, ale odgrywa również kluczową rolę w profilaktyce oraz wczesnym wykrywaniu chorób cywilizacyjnych. - Dzisiejsza precyzja badań laboratoryjnych pozwala z dużą dokładnością i wysokim prawdopodobieństwem określić szczegóły dotyczące naszego stanu zdrowia - podkreśla Artur Gabrysiak, manager medycyny laboratoryjnej American Heart of Poland. Wiele z tych badań można wykonać bezpłatnie - w ramach świadczeń finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Współczesne laboratoria wykonują szereg badań przesiewowych, umożliwiających wczesne wykrycie schorzeń dotykających milionów Polaków - m.in. chorób układu krążenia, takich jak nadciśnienie, miażdżyca czy niewydolność serca, a także cukrzycy i otyłości. Regularne wykonywanie badań ma istotne znaczenie, ponieważ pozwala na rozpoznanie chorób na wczesnym etapie, co znacznie zwiększa szanse na skuteczne leczenie i powrót do normalnego życia.

Podstawowe badania - ważne informacje o zdrowiu

W ramach programu „Moje Zdrowie”, wspierającego profilaktykę zdrowotną, oferowane są m.in. badania laboratoryjne, które umożliwiają wykrycie problemów zdrowotnych, zanim staną się realnym zagrożeniem dla pacjenta. Mogą z niego skorzystać osoby, które ukończyły 20 lat. - W ramach tych działań proponowane są m.in. oznaczenia poziomu glukozy (diagnostyka cukrzycy), morfologia (wykrywanie zaburzeń krwi, także nowotworowych), lipidogram - czyli cholesterol całkowity i jego frakcje (przewidywanie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych), a także oznaczenie kreatyniny, pozwalające na ocenę funkcji nerek - wymienia Artur Gabrysiak, manager medycyny laboratoryjnej American Heart of Poland.

Jak dodaje, dzięki diagnostyce laboratoryjnej możliwe jest nie tylko szybkie rozpoczęcie leczenia, ale często także skuteczne zahamowanie rozwoju choroby.

Co warto wiedzieć o pobieraniu krwi?

Współczesna medycyna laboratoryjna to także odpowiednie procedury dotyczące pobierania próbek do konkretnych badań. Dziś krew pobiera się przy użyciu systemów próżniowych, które zwiększają komfort i bezpieczeństwo zarówno dla pacjenta, jak i personelu medycznego. - To rozwiązania, które sprawiają, że pobranie jest szybkie, komfortowe i bezpieczne, a próbki są od razu przygotowane do konkretnego badania – tłumaczy Artur Gabrysiak. Nie trzeba już „przelewać” krwi między probówkami, co zmniejsza ryzyko błędów, a wyniki uzyskane w ten sposób są bardziej wiarygodne.

- Warto również rozwiać kilka mitów - dziś nie ma potrzeby zaciskania i „pompowania” pięścią przed pobraniem krwi ani zginania ręki po - dodaje ekspert American Heart of Poland.

Jak przygotować się do badań laboratoryjnych?

Aby wyniki badań były wiarygodne i precyzyjne, warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach przygotowania. Przede wszystkim przed niektórymi badaniami, takimi jak oznaczenie poziomu glukozy czy lipidogram, ważne jest, aby być na czczo - nie spożywać jedzenia ani innych napojów poza wodą przez około 8-12 godzin. Przed badaniem warto również ograniczyć intensywny wysiłek fizyczny, ponieważ może on wpływać na wyniki. Stres może zaburzać parametry krwi, dlatego warto podejść do badania w stanie wypoczęcia i relaksu. Na co najmniej godzinę przed pobraniem krwi nie wolno palić papierosów, gdyż nikotyna może zafałszować wyniki. Niezależnie od tego, należy kontynuować przyjmowanie leków zgodnie z zaleceniami lekarza, chyba że otrzymasz inne instrukcje. Ponadto warto poinformować personel medyczny o przyjmowanych lekach i ewentualnych przewlekłych schorzeniach, które mogą mieć wpływ na badania. Przynajmniej dobę przed badaniem nie należy spożywać alkoholu, który może wpłynąć na wyniki. Przestrzeganie tych zasad pomaga uzyskać dokładne i miarodajne wyniki, które są podstawą do postawienia właściwej diagnozy i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Profilaktyczne badania laboratoryjne monitorują nasze zdrowie

Częstotliwość wykonywania badań laboratoryjnych zależy od wielu czynników, takich jak wiek, stan zdrowia, historia chorób w rodzinie oraz styl życia. Ogólnie zaleca się, by zdrowi dorośli wykonywali podstawowe badania profilaktyczne, takie jak morfologia, poziom glukozy czy lipidogram, przynajmniej raz w roku.

W przypadku osób po 40. roku życia lub mających czynniki ryzyka (np. nadciśnienie, otyłość, palenie papierosów, choroby sercowo-naczyniowe w rodzinie) badania mogą być wskazane częściej i rozszerzone o dodatkowe testy, np. oceniające funkcję nerek czy tarczycy. Dla osób z przewlekłymi schorzeniami lekarz ustala indywidualny harmonogram badań, który może obejmować kontrole nawet co kilka miesięcy.