Wojewoda: uchwała Rady Miasta Piły o opiece nad zwierzętami jest nieważna

Wojewoda wielkopolski Michał Zieliński uznał za nieważną przyjętą w styczniu br. uchwałę Rady Miasta Piły w sprawie przyjęcia "Programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt".

31 stycznia 2023 r. Rada Miasta Piły uchwałą nr LXXI/712/23 przyjęła "Program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Miasta Piły w 2023 roku". 3 lutego uchwała została doręczona wojewodzie wielkopolskiemu w celu dokonania przez niego oceny zgodności z prawem przedmiotowej.

Wojewoda przypomniał, że gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego o ochronie zwierząt, opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt, w szczególności:

1) zapewnienie bezdomnym zwierzętom miejsca w schronisku dla zwierząt;
2) opiekę nad wolno żyjącymi kotami, w tym ich dokarmianie;
3) odławianie bezdomnych zwierząt;
4) obligatoryjną sterylizację albo kastrację zwierząt w schroniskach dla zwierząt;
5) poszukiwanie właścicieli dla bezdomnych zwierząt;
6) usypianie ślepych miotów;
7) wskazanie gospodarstwa rolnego w celu zapewnienia miejsca dla zwierząt gospodarskich;
8) zapewnienie całodobowej opieki weterynaryjnej w przypadkach zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt.

Program ten może także obejmować plan znakowania zwierząt w gminie oraz plan sterylizacji lub kastracji zwierząt w gminie, przy pełnym poszanowaniu praw właścicieli zwierząt lub innych osób, pod których opieką zwierzęta pozostają. Ponadto program powinien zawierać wskazanie wysokości środków finansowych przeznaczonych na jego realizację oraz sposób wydatkowania tych środków.

"W orzecznictwie - zwraca uwagę wojewoda - podkreśla się, że skuteczna realizacja zadań wskazanych wymaga uregulowania przez uprawniony organ wszystkich kwestii uznanych przez ustawodawcę za istotne, przy czym uregulowanie to powinno być dokonane w sposób kompleksowy, a zarazem precyzyjnie i konkretnie. Niewypełnienie tego obowiązku musi natomiast skutkować stwierdzeniem istotnego naruszenia prawa, powodującego nienależytą ochronę zwierząt, a w konsekwencji prowadzić do uznania nieważności całości uchwały. Ponadto powodem stwierdzenia nieważności uchwały są jej postanowienia podjęte z przekroczeniem upoważnienia ustawowego zawartego w art. 11a u.o.z. (por. wyrok WSA w Gdańsku z 6 marca 2019 r., II SA/Gd 787/18, CBOSA)".

"W § 17 ust. 1 załącznika do przedmiotowej uchwały Rada Miasta Piły postanowiła, iż "Realizacja Programu oraz jego zakres uzależnione są od wysokości środków finansowych". Jednocześnie postanowiono, że "Na 2023 rok zabezpieczono w projekcie budżetu Miasta Piły środki finansowe w wysokości: 1) 2.254.255,00 zł na pokrycie kosztów związanych z wyłapywaniem i utrzymaniem bezdomnych zwierząt z terenu Miasta Piły oraz zapewnieniem miejsca i utrzymaniem bezdomnych, zaniedbanych i niehumanitarnie traktowanych zwierząt gospodarskich; 2) 45.000,00 zł na pokrycie kosztów związanych z wykonaniem zabiegów sterylizacji, kastracji i elektronicznego znakowania psów i kotów, stanowiących własność mieszkańców Miasta Piły; 3) 14.000,00 zł na kampanię społeczną, dotyczącą zapobiegania bezdomności kotów na terenie Miasta Piły, poprzez wykonywanie zabiegów sterylizacji lub kastracji kotów wolno żyjących; 4) 10.000,00 zł na dokarmianie kotów wolno żyjących w ekosystemie miasta Piły".

Dodatkowo wolą Rady Miasta Piły ww. środki finansowe "wydatkowane będą w szczególności na: 1) utrzymanie zwierząt w schronisku, 2) wykonywanie obligatoryjnych zabiegów sterylizacji, kastracjii elektronicznego znakowania zwierząt w schronisku, 3) dofinansowanie zabiegów sterylizacji, kastracji i elektronicznego znakowania zwierząt, pozostających pod opieką mieszkańców miasta Piły, 3) zbieranie, transport i unieszkodliwianie zwłok zwierząt, 4) zakup karmy dla kotów wolno żyjących, 5) przeprowadzanie badań weterynaryjnych, 6) wyłapywanie bezdomnych zwierząt, 7) prowadzenie adopcji zwierząt".

W ocenie wojewody, jako organu nadzoru, powyższe regulacje nie są wystarczające dla wypełnienia obowiązku nałożonego na radę gminy w art. 11a ust. 5 u.o.z. W orzecznictwie sądów administracyjny wskazuje się bowiem, że rada gminy zobowiązana została przepisami prawa nie tylko do wskazania wysokości środków finansowych przeznaczonych na realizację zadań programu, ale także do określenia konkretnego sposobu ich wydatkowania.

"Na konieczność uwzględnienia łącznie tych dwóch elementów - wysokości środków oraz sposobu ich wydatkowania - wskazuje już chociażby spójnik «oraz». Użyty przez ustawodawcę zwrot «sposób wydatkowania» środków finansowych, oznacza przedstawienie w programie, jako obligatoryjnego elementu - sposobu rozdysponowania puli środków finansowych przeznaczonych na poszczególne cele i założenia przyjęte w programie. Czym innym jest bowiem wskazanie sposobów realizacji celów programu, a czym innym konkretne i jednoznaczne ustalenie w ramach przewidzianych środków sposobów ich wydatkowania, które z oczywistych względów powinny być zgodne z celami i przyjętymi założeniami programu".

Wojewoda uznał za niewystarczające wskazanie łącznych kwot przeznaczonych na realizację powyższych zadań. Wedle jego opinii, Rada Miasta Piły winna była dokładnie podzielić wskazane w załączniku do przedmiotowej uchwały kwoty na poszczególne (wszystkie) zadania ujęte w programie i określić jak będą one rozdysponowane. Zakwestionowane zapisy oznaczają, iż w istocie rozdział tych środków został pozostawiony do uznania organowi wykonawczemu gminy, co niewątpliwie jest sprzeczne z delegacją ustawową art. 11a ust. 5 u.o.z. W konsekwencji brak jest gwarancji, czy rzeczywiście każde z zadań wymienionych w programie, będzie realizowane i w jakim zakresie finansowane. W ocenie organu nadzoru dopiero powiązanie uchwalonej kwoty środków finansowych, przeznaczonych na realizację programu wraz z określonym sposobem ich wydatkowania pozwala przyjąć, że nie jest on fikcją i umożliwia faktycznie wykonanie poszczególnych zadań.

Dodatkowo wskazał, że "nawet w sytuacji, gdy kwota, jaką dysponuje Rada, nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich potrzeb, to i tak w Programie należy rozdzielić przeznaczone środki finansowe na wszystkie zadania objęte tym Programem tak, aby wiadomo było, czy i jakie środki finansowe przewidziano odpowiednio na poszczególne cele. Niezbędne jest zatem choćby szacunkowe przypisanie wartości na realizację konkretnych zadań wynikających z przyjmowanego Programu oraz ewentualnej rezerwy, a tym samym dookreślenie sposobu wydatkowania środków".

Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody wielkopolskiego może być zaskarżone do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu.

Artur Łazowy, prezes Stowarzyszenia Inicjatyw Społecznych EFFATA w Pile: Jeszcze za czasów pana Zenona Jażdżewskiego organizacje społeczne w Pile wzywały do zmiany uchwały RM w tej części - nikt nas nie słuchał. Do Piły zwoziło się i nadal zwozi psy i koty z wielu gmin! Jest to jedna z przyczyn że w naszym gminnym schronisku przebywa przez wiele lat setki psów i kotów, a formie prowadzenia działalności spółki z o.o. zarabia miliony złotych. Wreszcie nadzór wojewody dostrzega problem i ufam, że praktyka zostanie zaprzestana. W schronisku powinny przebywać - czasowo - psy i koty z Piły, a cała działalność powinna być nastawiona na adopcję, a nie jak teraz na więzienie zwierząt i zarabianie!