Powiaty tracą cierpliwość. ZPP: rząd odrzuca nasze postulaty

Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich wyraziło rozczarowanie efektami prac rządu dotyczącymi wzmocnienia samorządności. Przedstawiciele powiatów wskazali, że ich postulaty zgłoszone w ramach tzw. ustawy kompetencyjnej dla JST zostały w większości odrzucone.

„Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich z rozczarowaniem przyjmuje dotychczasowe efekty prac nad zgłaszanymi od lat postulatami wzmocnienia samorządności” – wskazano w przyjętym 12 czerwca stanowisku Zgromadzenia Ogólnego Związku Powiatów Polskich.

Samorządowcy przypomnieli, że jesienią 2024 r. strona samorządowa Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego formalnie zgłosiła projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu likwidacji barier utrudniających funkcjonowanie jednostek samorządu terytorialnego, zakładający nowelizację przepisów w 36 obszarach. Celem pakietu było przywrócenie samorządom kompetencji utraconych w poprzednich latach. 

Jak podkreślił, Andrzej Płonka, starosta bielski i przewodniczący Związku Powiatów Polskich, „większość zgłoszonych przez samorządy postulatów została odrzucona, a z tych które zyskały wstępną akceptację praktycznie żaden nie znalazł się nawet w wykazie prac legislacyjnych”.

Dodał, że wyjątek stanowi zmiana zasad ponoszenia opłat w śródmiejskiej strefie płatnego parkowania, która została wprowadzona jako inicjatywa poselska. 

„Co prawda dalej słyszymy z ust przedstawicieli rządu o zamiarach dalszych prac legislacyjnych, ale tempo konkretnych działań sprawia, że trudno jest nam dostrzec determinację do wprowadzania postulowanych zmian. Tymczasem są one bardzo ważne – nie tylko dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego, ale przede wszystkim dla obywateli” – wskazał starosta. 

Wśród postulatów, które nadal nie zostały zrealizowane, wymieniono m.in. zmianę zasad stwierdzania zgonu, urealnienie opłat za wydawanie dokumentów przez wydziały komunikacji, konieczność ubezpieczania pojazdów, których przepadek na rzecz powiatów orzekł sąd, czy zwiększenie dochodów powiatów z tytułu gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa. 

W stanowisku wskazano też na postulat usamorządowienia szkół tj. ograniczenia roli kuratorów do czynności typowo nadzorczych. „Do dzisiaj postulat ten nie został zrealizowany a z wypowiedzi kierownictwa Ministerstwa Edukacji Narodowej wynika, że mało kto po stronie rządowej jest zainteresowany pracami legislacyjnymi w oczekiwanym przez nas kierunku” – wyjaśnił szef ZPP.

Dodał, że powiaty proponowały też wprowadzenie możliwości dofinansowania z Funduszu Sprawiedliwości zadań powiatów z obszaru interwencji kryzysowej. „Propozycja ta nie uzyskała akceptacji Ministerstwa Sprawiedliwości, choć obecnie wśród osób wymagających pomocy jest wiele osób będących ofiarami przemocy domowej. Postawa taka jest zaskakująca, zwłaszcza w kontekście wątpliwości jakie pojawiają się przy wyborze celów na jakie w ostatnich latach wydatkowano środki z Funduszu Sprawiedliwości” – zaznaczył Płonka. 

Pod koniec lutego br. wiceszef MSWiA Tomasz Szymański zapowiedział przygotowanie rządowego projektu ustawy przywracającej kompetencje odebrane samorządom w ostatnich latach. Wiceminister wyjaśnił, że oprócz zmian technicznych postulowanych przez samorządy, regulacja obejmie też zmiany ustrojowe. Według przedstawicieli MSWiA rządowy projekt ma uwzględnić "większość, ale nie 100 procent postulatów strony samorządowej".

Resort zapowiedział wówczas nowelizację kilkudziesięciu ustaw, w tym m.in. ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, ustawy o prowadzeniu działalności kulturalnej, ustawy Prawo łowieckie, ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy Prawo energetyczne, ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków, ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, ustawy o zarządzaniu kryzysowym, ustawy Prawo oświatowe, czy ustawy o pracownikach samorządowych.

mp/