Opłaty za pobyt w DPS. MFiG wyjaśnia jak ujmować środki w budżecie gminy

Jeśli dom pomocy społecznej jest jednostką budżetową jednostki samorządu terytorialnego, środki finansowe w postaci opłaty, stanowią środki budżetowe JST – wskazało Ministerstwo Finansów i Gospodarki. Do ewidencji tych opłat zastosowanie będą miały konta służące do ujmowania operacji związanych z budżetem gminy.

O zasady klasyfikacji przez gminy opłat wnoszonych przez rodziny osób przebywających w domach pomocy społecznej pytała w interpelacji posłanka Mirosława Stachowiak-Różecka. Jak wskazywała posłanka, część gmin ujmuje przekazywane środki jako dotację z budżetu gminy, natomiast w innych jednostkach środki te kwalifikowane są jako odpłatność mieszkańca – wpłaty od odbiorców zadania, a rola ośrodka pomocy społecznej ogranicza się wyłącznie do przekazania środków bez zmiany ich charakteru i źródła. 

„Takie zróżnicowanie praktyk budzi poważne wątpliwości, szczególnie w kontekście zgodności z przepisami ustawy o finansach publicznych. Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, dotacja z budżetu JST powinna pochodzić z dochodów jednostki, a nie ze środków prywatnych, pochodzących od osób fizycznych” – zaznaczyła Stachowiak-Różecka. „Niewłaściwe zaklasyfikowanie środków może skutkować nieprawidłowościami w sprawozdawczości finansowej i problemami podczas kontroli regionalnych izb obrachunkowych” – dodała.

Jak wskazało Ministerstwo Finansów, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej opłata wnoszona przez najbliższą rodzinę osoby przebywającej w domu pomocy, nie jest dokonywana bezpośrednio do DPS-u, ale za pośrednictwem gminy, która skierowała mieszkańca do domu pomocy społecznej.

„Opłata, w momencie wpłaty na rachunek gminy, staje się dochodem gminy, jako jednego ze źródeł dochodów, o których mowa w ustawie z dnia 1 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2024 r. poz. 1572 i 1717). Art. 4 pkt 3 lit. h tej ustawy, stanowi, iż źródłem dochodów gminy są wpływy z opłat innych, stanowiących dochody gminy na podstawie odrębnych przepisów” – wskazał resort.

Według MF, do ewidencji opłat wnoszonych przez rodzinę mieszkańca DPS będą miały zastosowanie konta służące do ujmowania operacji związanych z budżetem gminy zawarte w załączniku nr 2 „Plan kont dla budżetów jednostek samorządu terytorialnego” do rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Chodzi m.in. o konta 133 – „Rachunek budżetu” i 901 – „Dochody budżetu”.

„Jeśli dom pomocy społecznej jest jednostką budżetową jednostki samorządu terytorialnego, środki finansowe w postaci opłaty, stanowią środki budżetowe JST. Stosownie bowiem do art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 1530 z późn. zm.), jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego” – wyjaśniło MF.

Jak wskazało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, zgodnie z ustawą o pomocy społecznej do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej zobowiązani są w kolejności: mieszkaniec domu maksymalnie w wysokości 70 proc. swojego dochodu; małżonek, zstępni przed wstępnymi; gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej. Rodzina zobligowana do ponoszenia kosztów wnosi opłatę do kasy lub na rachunek bankowy gminy, z której mieszkaniec domu został skierowany. Opłatę tę samorząd wraz z opłatą gminy, o której mowa w art. 61 ust. 2 pkt 3 ustawy, przekazuje na rachunek bankowy właściwego domu pomocy społecznej. Opłata ta przeznaczona jest na utrzymanie domu pomocy społecznej.

mr/