Carrhae. Gdzie legiony Krassusa dostały łupnia od Partów

Obie części „Gladiatora”, choć nie jest to film historyczny, dają mylne wrażenie, że Imperium Rzymskie zawsze wygrywało. Nic podobnego. Wyschnięte, piaszczyste równiny pod Carrhae w Mezopotamii (dziś Harran w Turcji, niedaleko Sanli Urfy) były świadkiem największej klęski Rzymu w jego historii. Kiedyś tam pojechałem by sobie to wyobrazić.

Najbogatszy człowiek w Rzymie

Marek Licyniusz Krassus pochodził z szanownego rodu, który dał Rzymowi kilku konsulów i wielu senatorów. Jak to się dziś mówi, był chory na złoto i władzę.

Zazdrościł tej drugiej swym kolegom z I tryumwiratu, Pompejuszowi i Juliuszowi Cezarowi choć zdławił powstanie Spartakusa.

Ciągle mu było mało. Chwały i bogactwa.

W pięćdziesiątym piątym roku p.n.e dostał to o czym marzył. Namiestnictwo Syrii i specjalne pełnomocnictwo do prowadzenia wojny z perskimi Partami, których imperium coraz bardziej wadziło Rzymowi. Poza tym Partowie mieli kupę złota i wydawali się łatwym łupem dla zdyscyplinowanej maszyny do zabijania czyli legionów.

Bitwa pod Carrhae

Krassus prowadził przeciwko Partom blisko czterdzieści tysięcy żołnierzy: konnicy i piechoty. Jednym z dowódców kontyngentu był jego syn.

Kiedy przekroczyli Eufrat otoczyła ich konnica na wpół koczowniczych Partów. Rzymianie spodziewali się szyku klasycznej falangi, a tu, zamiast niej, zobaczyli chmarę partyjskich łuczników, którzy potrafili podobno w czasie jednej minuty wypuścić 8 ciężkich strzał przebijających pancerze.

Powietrze drżało od straszliwego łoskotu bębnów z dzwoneczkami. Nad zagonami jeźdźców legioniści powiewały oślepiające proporce z wyszywanego złotem jedwabiu.

Partowie unikali bezpośredniego starcia, ale zasypywali Rzymian tysiącami strzał, od których niebo stało się czarne.

Legioniści uformowali co prawda klasycznego „żółwia” , zasłaniając się w ruchomej skorupie z tarcz i włóczni, ale to nie pomagało. Partyjskie strzały przebijały zbroje, niekiedy przygważdżając ramiona do tarcz, a stopy do ziemi. Katafraktowie, ciężka konnica Partów, dosłownie miażdżyła Rzymian.

W ciągu trzech dni walki dwadzieścia tysięcy legionistów wyzionęło ducha. Pięć tysięcy ocalałych uciekło za Eufrat.

Sam Krassus próbował uciec, ale został złapany gdy kierował się w kierunku Armenii. Partowie wlali mu do gardła roztopione złoto, pytając jak mu smakuje. Odciętą głowę przesłano królowi Partów Orodesowi II.

Przejęte przez Partów legionowe orły i sztandary odzyskał dopiero cesarz August.

A dziesięć tysięcy rzymskich jeńców osiedlono w Sogdianie ( dzisiejszy Uzbekistan i Tadżykistan, pomiędzy Amu-Darią i Syr-Darią) by bronili granic imperium partyjskiego .

Sic transit gloria mundi i Krassusa.