Rodzaje urlopów pracowniczych - jakie wyróżniamy oraz czym się różnią?

Osoby, które są zatrudnione na umowę o pracę, mają prawo korzystać w konkretnych okolicznościach z różnego rodzaju urlopów, które są regulowane przepisami Kodeksu pracy i stanowią istotny element polityki zatrudnienia. Ich długość oraz warunki przyznawania są ściśle powiązane zarówno ze stażem pracy, jak i z indywidualną sytuacją życiową pracownika. Można wyróżnić urlopy płatne oraz bezpłatne. Sprawdź, kiedy i z jakiego powodu przysługuje prawo do urlopu.

Prawo do urlopu wypoczynkowego

Z urlopu wypoczynkowego może skorzystać pracownik, który przepracował minimum jeden miesiąc. Jak nazwa wskazuje, ma on na celu wypoczynek i regenerację sił. Może być wykorzystany w dowolny sposób. Pracownik zgłasza chęć podjęcia wolnych dni, składając wniosek, który rozpatrywany jest przez pracodawcę lub osobę przez niego wyznaczoną. Wymiar urlopu zależy od stażu pracy i wynosi w przypadku pełnego etatu:

• 20 dni w roku - dla osób ze stażem pracy krótszym niż 10 lat,
• 26 dni w roku - dla pracowników ze stażem pracy, który wynosi co najmniej 10 lat.

Do stażu wliczane są lata nauki w szkołach ponadpodstawowych w określonym wymiarze, a także sumuje się okresy poprzedniego zatrudnienia.

Tego rodzaju urlop pracowniczy może być wykorzystany jednorazowo lub w kilku częściach, z tym że jedna z części powinna trwać co najmniej 14 dni kalendarzowych.

Urlop macierzyński i ojcowski i inne urlopy rodzicielskie

Można także wyszczególnić kilka rodzajów urlopów dla osób będących rodzicami. Urlop macierzyński dla kobiet, które urodzą dziecko, wynosi 20 tygodni, 31 przy bliźniętach, 33 przy trojaczkach. Przysługuje on pracownicom, które urodziły dziecko, mając status osoby zatrudnionej i wynosi 100% kwoty wynagrodzenia. Kobiety mające prawo do urlopu macierzyńskiego nie mogą otrzymać wypowiedzenia. Urlop ojcowski wynosi 14 dni i może być wykorzystany jednorazowo lub w dwóch częściach do ukończenia 12 miesiąca życia dziecka.

Kolejnym rodzajem urlopu dla osób mających potomstwo jest urlop rodzicielski, który może trwać do 41 tygodniu w przypadku jednego dziecka i 43 tygodniu przy wieloraczkach. Tego typu okres wolny od pracy dzielony jest na dwoje rodziców, każdemu z nich przysługuje minimum 9 tygodni urlopu, którego nie może przekazać drugiej osobie.

Po tego typu przerwie od pracy w celu opieki nad dzieckiem można wykorzystać jeszcze urlop wychowawczy w wymiarze 36 miesięcy. Ten rodzaj prawa do urlopu przysługuje do czasu, aż dziecko skończy 6 lat, lub 18 lat w przypadku dziecka z niepełnosprawnością. Jest on bezpłatny.

Inne rodzaje urlopów pracowniczych

Istnieje także możliwość skorzystania urlopu okolicznościowego w przypadku zaistnienia szczególnych wydarzeń w życiu jak m.in. śmierć i pogrzeb dziecka, współmałżonka, rodziców czy innych członków rodziny, a także w przypadku ślubu pracownika lub jego dziecka oraz z okazji narodzin dziecka. Szczegółowe informacje dostępne są tutaj: https://www.gowork.pl/poradnik/4/prawo-pracy/urlop-okolicznosciowy-smierc-babci-komu-przysluguje-czy-jest-platny-wzor/.

Pracownicy biorą również czasem urlop na żądanie - mają prawo do tego rodzaju urlopu 4 razy w roku. Nie muszą o niego wnioskować, potrzebę wolnego mogą zgłosić choćby przed rozpoczęciem pracy w danym dniu.

Istnieje także urlop bezpłatny, gdy stosunek pracy zostaje zawieszony. Jego maksymalny wymiar nie jest określony przez regulacje Kodeksu pracy.

Dzięki możliwości skorzystania z takiego urlopu, pracownicy mogą godzić obowiązki zawodowe z życiem osobistym, co jest ważne dla ich dobrostanu oraz efektywności pracy.